Układy funkcjonalne to nic innego jak rzuty mieszkania czy domu z uwzględnionym rozkładem pomieszczeń i narysowanymi elementami wyposażenia wnętrza, takimi jak meble, sprzęty AGD, urządzenia sanitarne. Oczywiście wszystkie te elementy powinny być naniesione w odpowiedniej dla rysunku skali. Dzięki tej części projektu będziecie przykładowo wiedzieć, czy w Waszej jadalni zmieści się stół dla 6 osób, tak jak zakładaliście; czy w kuchni znajdzie się miejsce na lodówkę side – by - side, a w sypialni łóżko z materacem o danej szerokości. Układy funkcjonalne są także punktem wyjścia do dalszej pracy nad projektem wnętrz. Dzięki temu, że będziecie znali rozkład i umeblowanie pomieszczeń, możliwe już stanie się zaplanowanie np. podłączeń elektrycznych i wodno - kanalizacyjnych oraz zajęcie się aranżacją.
Stworzenie funkcjonalnego mieszkania czy domu, to przede wszystkim odpowiedź na potrzeby i przyzwyczajenia domowników. W pierwszej kolejności należy rozważyć ile osób będzie mieszkało w danej inwestycji. Czy któryś z domowników pracuje z domu? Posiada hobby, wymagające zaprojektowania odpowiedniej przestrzeni? Jak spędzamy czas wolny? Jeśli będą to częste spotkania towarzyskie bądź noclegi gości w naszych czterech kątach, również należy to uwzględnić przewidując odpowiednią przestrzeń.
Zacznijmy od kwestii organizacji kuchni. Właściwie zaprojektowana opierać się będzie na tak zwanym trójkącie roboczym. Jest to koncepcja organizacji przestrzeni roboczej w kuchni, która ma na celu zwiększenie wydajności i wygody podczas gotowania. Polega na ustawieniu trzech kluczowych obszarów kuchni - lodówki, zlewozmywaka i płyty grzewczej lub kuchenki - w taki sposób, aby tworzyły one trójkąt. Ten układ pozwala użytkownikom na łatwe poruszanie się między tymi trzema punktami, minimalizując odległości i ograniczając czas potrzebny na przemieszczanie się w trakcie gotowania. Istnieją różne warianty trójkąta roboczego, ale jego ogólna koncepcja polega na tym, że trzy kluczowe punkty są ustawione w taki sposób, aby tworzyć trójkąt o równych bokach lub o proporcjach zbliżonych do równych. W przypadku, kiedy nasza kuchnia jest na planie litery "L" czy "U", bądź jest dwurzędowa lub posiada wyspę, oparcie jej planu na trójkącie jest dość proste do osiągnięcia. Jeśli jednak dysponujemy kuchnią, w której cała zabudowa ma stworzyć tylko jeden rząd, postarajmy się o zachowanie przynajmniej kolejności właściwej dla trójkąta roboczego - lodówka, zlew, płyta grzewcza - oddzielając je blatami roboczymi. Projektując funkcjonalną kuchnię, musimy mieć też na uwadze wszystkie strefy jakie w niej występują: przechowywania i zapasów, zmywania, przygotowywania posiłków, oraz gotowania i pieczenia. Pamiętajmy też o najważniejszych zasadach dotyczących odległości w kuchni:
-
Odległość między przyległymi szafkami kuchennymi powinna wynosić od 90 do 120 cm, aby zapewnić wystarczającą przestrzeń do otwierania drzwi i szuflad.
-
Odległość między blatem kuchennym a górnymi szafkami powinna wynosić od 45 do 60 cm, aby zapewnić wystarczającą przestrzeń do pracy i uniknąć uderzania głową w szafki podczas gotowania.
-
Minimalna szerokość blatu roboczego powinna wynosić co najmniej 60 cm, a jego wysokość między 85- 95 cm.
-
Odległość zlewu/ płyty grzewczej od wysokiej zabudowy/lodówki co najmniej 30 cm
Przy projektowaniu łazienki zaś, warto wziąć pod uwagę nie tylko rozmieszczenie umywalek, misek wiszących czy prysznica/ wanny, ale też ich kształt i zachowanie odpowiednich przestrzeni między nimi. Zwyczajowo między jednym sprzętem a drugim, bądź między sprzętem a ścianą, należy przewidzieć ok. 20-30 cm. Równie ważna będzie wolna przestrzeń przed sanitariatami. Przed umywalką, bidetem i wanną zachowajmy 70cm, przed miską wiszącą ok. 60 cm, a przed prysznicem 90 cm. Dość często, w mieszkaniach pralkę musimy umieścić w łazience. Zadbajmy o to, żeby można było z niej wygodnie korzystać, przewidzenie 100 cm przed, będzie dobrym rozwiązaniem. Przy montażu poszczególnych sanitariatów pamiętajmy również o odpowiednich wysokościach, na jakich powinny znaleźć się sprzęty, baterie itd.
Przejdźmy do części dziennej. W pierwszej kolejności musimy ustalić, jakie elementy muszą się znaleźć w salonie z jadalnią. Rozważyć, jakie meble są niezbędne do wygodnego spożywania posiłków i relaksu oraz przechowywania, takie jak stół jadalniany, krzesła, sofa, fotele, regały, a także miejsce na telewizor lub kominek. Następnie upewnijmy się, że mamy wystarczająco dużo miejsca, aby pomieścić wszystkie te elementy w pomieszczeniu. Rozważmy również, czy w części dziennej będziemy potrzebować miejsce na kąt do pracy itp. Jeśli mamy niewielkie mieszkanie, ratunkiem mogą okazać się meble rozkładane, takie jak stół czy sofa. Zadbajmy o to, żeby wszyscy domownicy mogli skorzystać z tych mebli jednocześnie. Przy stole należy przewidzieć minimum 60 cm szerokości blatu na jedną osobę. Jeśli dysponujemy większą przestrzenią, możemy pokusić się o głębszy blat stołu. Przy stole szerokości ok. 100-110 cm ustawimy już wygodnie talerze domowników, ale też potrawy na środku.
W sypialni warto zacząć od wyboru łóżka odpowiednich rozmiarów, proporcjonalnych do wnętrza. Jeśli muszą tu się znaleźć szafy, zastanówmy się jak powinny być otwierane. Wbrew pozorom fronty przesuwne, to nie zawsze jest najlepsze rozwiązanie do małej sypialni. System przesuwny sprawia, że cała szafa musi być głębsza, niż taka z frontami otwieranymi standardowo. Jeśli w małej sypialni zamierzamy oprócz szaf umieścić jeszcze biurko bądź toaletkę, być może warto rozważyć meble na zamówienie, które całkowicie wykorzystają daną przestrzeń.
Zwróćmy jeszcze uwagę na ergonomię ciągów komunikacyjnych w mieszkaniu. Korytarze muszą mieć co najmniej 120 cm szerokości, żeby mogły się na nich minąć swobodnie dwie osoby. O ile to możliwe, warto tworzyć pomieszczenia, które nie są przechodnie, tj. każdy z pokoi ma własne wejście z korytarza.